Voordat je baby zich aandient, wil je misschien een geboorteplan maken zodat je zorgteam snel weet wat je wensen zijn voor de bevalling en de eerste periode erna. Er zijn veel dingen om over na te denken. Van bevalhoudingen, tot tools voor ontspanning en (natuurlijke) pijnbestrijding. Een van de onderwerpen die de laatste tijd veel aandacht krijgt is het vertraagd (of geoptimaliseerd) afnavelen.

Wat is vertraagd afnavelen?

Vertraagd afnavelen betekent dat het afklemmen en doorknippen van de navelstreng, die tussen je baby en de placenta loopt, wordt uitgesteld totdat de navelstreng is uitgeklopt. De placenta heeft je baby negen maanden gevoed via de navelstreng, maar nu is het tijd om ze te scheiden! Door het afnavelen uit te stellen, kan de placenta al het bloed dat nog in de placenta en de navelstreng zit, terug naar je baby pompen. Bij de geboorte is de navelstreng stevig, kloppend en blauw, omdat er nog bloed doorheen stroomt. Als je de navelstreng volledig laat uitkloppen, zie je dat de navelstreng slap, wit en leeg wordt.

Vroeger was het normaal om de navelstreng meteen (binnen 15 tot 30 seconden) af te klemmen. Dit werd vooral gedaan uit angst voor bloedverlies bij de moeder en het vasthouden van de placenta (dit is wanneer de placenta niet volledig loskomt van de baarmoeder na de bevalling). Maar nieuw onderzoek toont aan dat er veel voordelen zijn aan het uitstellen van het afnavelen. Daardoor zijn de richtlijnen en praktijken van verloskundigen en artsen veranderd. De WHO raad  aan om 60-180 seconden te wachten met afnavelen nadat je baby is geboren. De navelstreng zou dan uitgeklopt zijn. Het kan echter heel goed nog wat langer duren voordat de navelstreng is uitgeklopt en hierop wachten heeft grote voordelen voor je kleintje.

De voordelen van vertraagd afnavelen

Vertraagd afnavelen kan het bloedvolume en de ijzervoorraad van je baby met wel 30% vergroten door je baby 80-100 ml extra bloed te geven. Dit zorgt voor een grotere ijzervoorraad en helpt bloedarmoede door ijzertekort in een vroeg stadium te voorkomen.

• Meer ijzer: Extra bloed betekent meer ijzer, wat belangrijk is voor een gezonde hersenontwikkeling.
• Minder kans op bloedarmoede: Pasgeborenen hebben minder kans op een ijzertekort in hun eerste levensjaar.

Het extra bloed van de placenta helpt ook het cardiovasculaire systeem van je baby, wat de overgang naar het leven buiten de baarmoeder gemakkelijker maakt. Naast een deel van het bloed dat hiermee de tijd heeft om nog terug te stromen naar je baby, is het een perfect back-up systeem van de natuur om je kindje nog zuurstofrijk bloed te voorzien tot deze zelf voldoende in staat is om te ademen.

Daarom kun je met je zorgverlener afspreken dat de navelstreng pas wordt afgeklemd als deze niet meer pulseert, wit en slap is. Wil je helemaal zeker zijn? Dan kun je wachten met afnavelen tot de placenta geboren is. Je weet dan zeker dat er een signaal is geweest je kindje dat het klaar is om het helemaal zelf te gaan doen. Dat signaal volgt bijvoorbeeld op het zuurstofgehalte in het bloed van je baby, maar ook door de oxytocine rush die vrijkomt in jouw lichaam na de eerst keer aanhappen aan de borst. Het werkt allemaal zo perfect samen!

Kun je ook wachten met afnavelen bij te vroeg geboren baby’s?

Voor te vroeg geboren baby’s en andere kwetsbare kindjes is vertraagd afnavelen extra gunstig. Het kan de kans op complicaties verkleinen. Daarom gebruiken sommige ziekenhuizen nu zelfs verwarmde mobiele platformen (concords) waar de baby naast de moeder kan blijven liggen terwijl de navelstreng intact blijft. Zo kunnen zorgverleners eventuele ademhalingsondersteuning geven terwijl de baby nog verbonden is met de placenta.

Is vertraagd afnavelen altijd mogelijk?

Hoewel vertraagd afnavelen in de meeste gevallen erg voordelig is, kan het niet altijd. Als je baby bijvoorbeeld meteen na de geboorte medische zorg nodig heeft die niet naast of op de moeder kan worden gegeven, moet de navelstreng mogelijk eerder worden doorgeknipt. Ook als je als moeder last hebt van hevige bloedingen, kan de zorgverlener besluiten om sneller in te grijpen. Wees gerust: als de navelstreng snel wordt doorgeknipt, komt alles goed met je baby. Vertraagd afnavelen is immers nog niet zo lang de norm, en veel van ons zijn groot geworden met direct afnavelen.

De geboorte van je placenta

Een ander belangrijk punt om over na te denken voor je geboorteplan is hoe je de placenta geboren wil laten worden. Er zijn twee manieren om dat te doen. De eerste is een natuurlijke geboorte van de placenta, ook wel afwachtend nageboortebeleid. De tweede optie is actieve begeleiding, waarbij je een injectie krijgt met oxytocine in een spier (meestal in je been of bil) om de placenta te helpen loskomen. Je zorgverlener trekt daarbij ook vaak zachtjes aan de navelstreng.

Wie knipt de navelstreng van je baby door?

In veel gevallen kan je partner (of iemand anders die je zelf kiest) de navelstreng doorknippen, met een beetje hulp van de verloskundige. Dit is vaak een mooie, gedenkwaardige afsluiting van de bevalling. Bespreek je wensen hierover met je verloskundige, zodat iedereen weet wat jij wil wanneer het zover is.

Dit soort dingen kun je dus noteren in je geboorteplan. Iets waar we samen over nadenken tijdens het Relaxed bevallen vanuit Regie programma. Eigenlijk is het een geboorteplan 2.0, dat werkt voor jou én je zorgverleners. Zodat je een plan hebt waar jij je helemaal goed bij voelt, dat ook werkbaar is als het anders loopt dan gedacht.
Onthoud: elke bevalling is anders, en wat voor de een werkt, werkt misschien niet voor de ander. Maar door de groeiende hoeveelheid bewijs voor de voordelen van vertraagd afnavelen is het zeker de moeite waard om het met je zorgverlener te bespreken. Het is een simpele, goedkope ingreep met grote gezondheidsvoordelen op lange termijn.

Referenties:

        1.      Royal College of Midwives (RCM). “Position Statement: Delayed Cord Clamping.”

        2.      National Institute for Health and Care Excellence (NICE). “Intrapartum Care for Healthy Women and Babies.”

        3.      McDonald, S.J., et al. “Effect of timing of umbilical cord clamping of term infants on maternal and neonatal outcomes.” Cochrane Database of Systematic Reviews.

        4.      Farrar, D., et al. “Timing of umbilical cord clamping and neonatal outcomes.” Archives of Disease in Childhood.