Dubbele winst na investering in goede start

In 2018 bracht Tessa Roseboom, hoogleraar Vroege Ontwikkeling en Gezondheid aan de Universiteit van Amsterdam, ‘De eerste 1000 dagen’ uit: een boek over hoe we vanaf de bevruchting tot de tweede verjaardag gevormd worden tot wie we zijn. In dit boek wordt het belang van een goede start uiteengezet. Investeren hierin loont, omdat het rendement van investeringen in de vroege ontwikkeling groter is dan het rendement op latere leeftijd.

Onderzoek van James Heckman toont aan dat investeringen die bijdragen aan een optimale start voor kinderen ongekende winst opleveren. De winst zal uiteindelijk veel groter zijn dan de investering. Investeren in de vroege jeugd is investeren in de toekomst.

Bron: De eerste 1000 dagen, Tessa Roseboom

‘Everyone gains when we invest, develop and sustain the early development of the world’s greatest natural resource – its people. Early nutrition delivers the biggest bang for the buck.’ James Heckman (Econoom en Nobelprijswinnaar)

De Nederlandse jeugd de gezondste ter wereld in 2040

Tessa is niet de enige die James Heckman en het belang van investeren in een goede start aanhaalt. Ook ActiZ Jeugd en GGD GHOR Nederland doen dat. Als preventieregisseur zetten zij erkende interventies als Kansrijke Start¹ en VoorZorg² in.

Het rendement

Het Ministerie van VWS heeft de ambitie dat Nederland in 2040 de gezondste jeugd ter wereld heeft en hiervoor willen ActiZ Jeugd en GGD GHOR Nederland zich samen met anderen in de geboorte- en jeugdgezondheidszorg gaan inzetten. De behoeften en wensen van kinderen en ouders blijven daarbij voor hen het fundament, met hun belangrijkste taak – preventie – als voornaamste drijfveer.

De kwaliteit van de ontwikkeling van een kind in de vroegste kinderjaren is van grote invloed op de gezondheid, economische en sociale resultaten van individuen en de maatschappij in het algemeen. In deze periode wordt de basis gelegd voor de ontwikkeling van veel niet-cognitieve vaardigheden. Dit blijkt belangrijker te zijn dan het investeren in cognitieve vaardigheden op latere leeftijd. “De beste investering voor kwetsbare kinderen is investeren in de kwaliteit van de eerste vijf levensjaren” stelde professor James Heckman op basis van uitgebreid onderzoek. Investeringen in deze periode leveren de grootste winst op voor individu en maatschappij. Ter illustratie:

Elke euro die jaarlijks in de jeugdgezondheidszorg wordt geïnvesteerd, levert volgens onderzoek minstens 11 euro op!

Bron: Toekomstagenda ‘Publieke gezondheid voor jeugd’, ActiZ Jeugd en GGD GHOR Nederland

Om de Nederlandse jeugd de gezondste ter wereld in 2040 te (kunnen) laten worden, dient dit plan in mijn optiek breder getrokken te worden. Persoonlijk ben ik van mening dat als je het over preventie hebt, er in het algemeen gekeken zou moeten worden naar de stress waar de baby’s in de buik tegenwoordig aan blootgesteld worden. Met alles wat het huidige bestaan met zich meebrengt, wordt iedereen blootgesteld aan een bepaalde mate van (chronische) stress. De baby’s in de buik ervaren de stress van hun moeder, wat bepalend is voor de beginwaardes hiervan bij henzelf. De baby’s die de afgelopen jaren geboren zijn, zijn door alle onzekerheden en (toen gehanteerde) beperkingen aan een nog hogere mate van stress blootgesteld. Zij hebben zich hier gedurende de zwangerschap nog meer tegen moeten wapenen. Hun systeem is hierop aangepast, op een wereld waarin veel stress aanwezig is. Veel baby’s van toen zullen in hun huidige dagelijks leven gevoeliger (kunnen) zijn voor stress. Met alle gevolgen van dien. Baby’s maken normaliter in het eerste levensjaar mega grote sprongen in hun ontwikkeling. Mits ze zich veilig voelen. Dat is voorwaardelijk: Voelen ze zich niet veilig, dan gaat hun energie uit naar ‘overleven’. Hun ontwikkeling kan daardoor vertragen dan wel tot stilstand komen.

Met een verwijzing naar de stelling van James Heckman, denk ik dan ook dat iedereen in aanmerking zou moeten (kunnen) komen voor een kansrijke start. Ongeacht hun achtergrond. En dat preventie een doel op zich zou moeten zijn als het om investeren in een goede start gaat. Voorkomen is beter dan genezen.

1 op de 6 kinderen in Nederland heeft geen goede start, waardoor zij zich fysiek, mentaal en sociaal minder goed kunnen ontwikkelen. Zij krijgen later vaker ziektes en gezondheidsproblemen en komen frequenter in aanraking met jeugdhulp. De geboorte- en jeugdgezondheidszorg spelen een belangrijke rol bij de preventie hiervan.

How we begin, is who we become (In Utero)³

Hoe je gestart bent, is bepalend voor hoe je als kind/volwassene in het leven staat en hoe je (kind) omgaat met situaties op school/ het werk, thuis, binnen je relatie, familie, vriendschappen, etc. Jouw gedragingen komen voort uit de geboorte en de periode die daaraan vooraf is gegaan.

Dat wat je hebt meegemaakt toen je in de buik van je moeder zat, heeft zijn uitwerking op hoe veilig je je tijdens en na de geboorte hebt gevoeld, hoe het vertrouwen in jezelf en de mensen om je heen is (geweest) en welke waarde je aan jezelf toekent. Maar ook dat wat je na je geboorte (hebt) mee(ge)maakt, heeft hier invloed op.

Als we over de start spreken, kijken we verder terug dan je feitelijke geboorte. Want jij was daarvoor ook al aanwezig in je moeders buik en jij hebt al die tijd gevoeld wat zij voelde. De manier waarop jij door je moeder werd gedragen, bepaalt de manier waarop jij naar jezelf kijkt, naar je moeder, relaties en de wereld… Het heeft jou een blauwdruk voor het leven meegegeven.

Ik hoop dat het binnen de geboorte- en jeugdgezondheidszorg een algemeen gedachtegoed gaat worden dat het bij het investeren in een goede start raadzaam is om zo vroeg mogelijk te beginnen. Dat het loont om structureel te gaan investeren zodra er sprake is van een zwangerschap (of liever nog daarvoor, als er sprake is van een kinderwens). Omdat de omstandigheden ertoe doen. Hoe meer partijen van de noodzaak hiervan overtuigd zijn, hoe meer de focus hierop zal komen te liggen. En het rendement zo hoog mogelijk zal worden.

Door iedereen een kansrijke start te bieden. Vanaf het (prille) begin.

Als Relaxed bevallen vanuit Regie® Geboortecoach dragen wij hieraan bij door zwangeren en hun (beval)partner te informeren en daarmee bewust te maken van het belang van het reduceren dan wel voorkomen van stress gedurende de zwangerschap en de bevalling, door hen te helpen zich gedegen en realistisch voor te bereiden op de scenario’s waar zij gedurende de bevalling mogelijk mee te maken krijgen en alvast na te laten denken over de keuzes die dan – al dan niet genoodzaakt – gemaakt dienen te worden, door hen te leren daar methodes bij in te zetten als B.R.A.I.N.S. (Beweegredenen, Risico’s, Alternatieven, Intuïtie, Niets doen, Stilstaan) en een positieve mindset, en hen te leren hoe te ontspannen gedurende de zwangerschap en de bevalling. Dat resulteert niet alleen in minder stress op de korte termijn, maar levert op de langere termijn nog zoveel meer winst op. Voor alle betrokken partijen.

Investeren in een kansrijke start: gunstig voor iedereen!

¹ Kansrijke Start is een programma waarbij diverse partners binnen de gezondheidszorg gezinnen in kwetsbare situaties begeleiding bieden tijdens de eerste 1000 dagen van een kinderleven. Wetenschappelijk is aangetoond dat de gezondheid van een kind voor, tijdens en na de geboorte een belangrijke voorspeller blijkt te zijn van problemen – zowel fysiek als mentaal – op latere leeftijd.

² Voorzorg is een programma voor jonge vrouwen die zwanger zijn van hun eerste kind, en die te maken hebben met een stapeling van problemen zoals armoede, drugsgebruik of psychische moeilijkheden. Verpleegkundigen leggen huisbezoeken af t.b.v. ondersteuning tijdens de zwangerschap en de verzorging en opvoeding van het kind, totdat dit 2 jaar oud is. Doel van deze ondersteuning is het voorkomen dan wel terugdringen van zware opvoedingsproblemen, om op termijn de kosten voor jeugdhulp te verminderen.

³ In Utero is een documentaire van de Amerikaanse regisseur Kathleen Man Gyllenhaal over het leven in de baarmoeder en de impact daarvan op het verdere leven.